Aflevering 17: Marleen De Crée-Roex - Wij, de zachte scherven

CEF3909A-0E7F-41A6-8A40-B4B8DCB0CD0F_1_201_a.heic
3E950426-2B25-4D84-9858-665E1FF63442_1_201_a.heic
IMG_5426.jpeg

Wij, de zachte scherven is een samenwerking tussen Marleen de Crée-Roex (1941) en Roger Van Akelijen (1948). De Crée-Roex is de enige vrouwelijke dichter van deze reeks. Ze weet moeilijke thema’s, zoals vergankelijkheid, tot prachtige poëzie om te zetten. Haar vier gedichten worden telkens gevolgd door een ets van Van Akelijen. De etsen sluiten nauw aan bij de gedichten van de Crée-Roex waardoor het werk een verenigd geheel vormt. Wij, de zachte scherven verscheen in oktober 1978. De gedichten werden te Gent bij Drukkerij Erasmus gedrukt en Roger van Akelijen vervaardigde zijn etsen zelf te Antwerpen.

Bijzonderheden

In de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience te Antwerpen wordt het eerste exemplaar van de 40 bewaard. In dit eerste exemplaar zijn enkele bijzonderheden opgenomen. Zo vinden we diverse staten van de etsen terug. Van Akelijen nummerde deze etsen zelf van 1 tot 40 en voegde van elke ets een “1e proefstuk” toe. In de kantlijn van deze proefstukken vinden we aantekeningen terug. Daarnaast is ook het originele handschrift van De Crée-Roex opgenomen. We krijgen via dit handschrift een kleine blik achter de schermen van het schrijfproces: we zien verschillende kleuren pen en potlood en zien dat verschillende regels zijn doorstreept en aangevuld. De dichteres toont zo aan dat een gedicht allesbehalve rechtlijnig ontstaat, het is een proces van herwerken.

72AAFF8A-252F-4A92-BB0E-B8551F184D5E_1_105_c.jpeg
Screenshot 2024-06-23 at 10.05.33.png
9B1C92B9-976F-476D-B79C-68C70B4F259A_1_105_c.jpeg
ACDDBF22-9945-46A9-BAD8-8F8D3C06FF16_1_105_c.jpeg
50A709BA-A193-4AAC-8A52-843BE51FF46C_1_201_a.heic
8A63BEEA-ABB3-454D-8012-8A8C48B24DA5_1_105_c.jpeg
CD6053F9-F933-4C6A-8873-10682389106C_1_105_c.jpeg
A556DF72-DCD1-461A-B3C6-E8671C430D1B_1_201_a.heic
78C0845C-9249-4792-ABD4-C79387A37FE2_1_201_a.heic
51A2105A-ED25-4335-974A-405345843F1F_1_201_a.heic
2164F101-D996-4B47-A97E-AD0E89CF622F_1_105_c.jpeg
68950DDB-C46B-4568-9525-AFD5988F4F63_1_201_a.heic
C5316C71-9C70-45AD-AF1C-01445BAFD8E0_4_5005_c.jpeg
D2AC06ED-A8EF-41AD-A04C-C12D77BFF6BC_1_105_c.jpeg
D6EC23B5-1CF5-4B38-8BC5-EB434F9C4FE8_1_201_a.heic
0EC9F0EA-B7E2-43B2-AE75-28CD339BA433_1_201_a.heic
88F15C3A-9E98-4114-9648-3293A26A318B_1_105_c.jpeg
E82D471C-47B1-466F-B7F5-8C8E75D8ECA2_1_201_a.heic
6EEC44E2-5F87-4BA9-B26C-44AF8A3225DE_1_201_a.heic
71308C70-DCE2-4A7B-B0B4-E5B4ED7EFA56_1_105_c.jpeg
63FA69AD-4726-4D01-AC9C-50C853BE1A4F_1_201_a.heic

Interpretatie

Het mooie aan poëzie is dat, net zoals bij het schrijfproces, ook de interpretatie niet rechtlijnig is. De dichteres kan een bepaald idee achter haar werk hebben maar de lezer kan deze anders interpreteren. Zonder een volledige interpretatie te geven, merken we enkele samenhangende thematieken op. Eerst en vooral vinden we de volgende opposities terug: ‘beweging’ vs. ‘stilstaan’, ‘licht’ vs. ‘donker’, en heel breed ‘alles’ vs. ‘niets’. Daarnaast maakt De Crée-Roex gebruik van natuurmetaforen (zoals ‘wortels’ en ‘takken’) en andere elementen uit de natuur. Ook speelt de tijd een grote rol in haar gedichten. Wij lezen over de vergankelijkheid van de aarde en de mens maar dagen de lezer uit een eigen betekenis te vinden in de poëzie van Marleen De Crée-Roex. Haar gedichten zijn gelaagd en staan vele interpretaties en betekenislagen toe.

We plaatsen hierboven na elk gedicht een afbeelding van de etsen om het werk als geheel te benadrukken. We raden aan het werk bij een eerste lezing in deze volgorde te bekijken. Inhoudelijk merken we duidelijk een samenhang tussen de poëzie en de beeldende kunst. We belichten enkele details uit de afbeeldingen:

  • Op de eerste ets vinden we een vlinder terug, misschien wel de "nachtvlinder" waar De Crée-Roex het over heeft in het eerste gedicht.
  • Na gedicht twee dat zich "in deze nacht" afspeelt, vinden we een kleine maan terug rechts op de ets. Daarnaast weet Van Akelijen het "deelsgewijs verbonden met de wind" zijn mooi uit te beelden, het lijkt wel alsof we ons hoog in de lucht begeven. Dit wordt ook benadrukt door de vleugels.
  • Op ets drie herkennen we een spiegel, of toch een deel ervan, die doet denken aan het "spiegelbeeld" uit het derde gedicht.
  • De vierde ets lijkt zich op een "vroeg uur" af te spelen in het oude Griekenland "wankelend aan de zon".

De etsen zijn van de hand van Roger Van Akelijen (Antwerpen, 1948). Hij volgde zijn artistieke opleiding aan de Antwerpse Koninklijke Academie voor Schone Kunsten. Hij volgt 4 jaar schilderkunst bij prof Rudolf Meerbergen, voormalig lid van Jeune Peinture Belge en 1 jaar grafiek bij de prof Jos Hendrickx en Anton Van Omme. In 1969 exposeerde hij voor het eerst in de kersverse galerij ‘De Zwarte Panter’ waar hij bevriend raakte met talrijke artiesten zoals Jan Cox, Fred Bervoets, Walter Goossens, Wilfried Pas, Ysbrant, Marcel van Maele, Frank Maieu, ..

Al meer dan vijftig jaar leidt hij als meester-drukker het etsatelier van galerij De Zwarte Panter. Daarnaast heeft hij een omvangrijk eigen oeuvre uitgebouwd van etsen, schilderijen, aquarellen, pastellen, potloodtekeningen en kijkkasten. Bij de Panter was hij een van de exposanten van het eerste uur; hij heeft er inmiddels een stuk of vijftien solo's gekregen. Toch behield hij altijd de vrijheid om te exposeren waar hij wilde. De lijst van tentoonstellingen, in binnen- en buitenland, is inmiddels heel lang.

Kan het ook anders?

Hoewel we zonet zeiden dat de gedichten en etsen best in hun oorspronkelijke volgorde worden bekeken, nodigen we nu uit ze eens in een andere volgorde te bekijken. Rechts plaatsen we de gedichten en etsen in een willekeurige volgorde. Komt de stem van Marleen de Crée-Roex nu nog overeen met die van Roger van Akelijen? 

D6EC23B5-1CF5-4B38-8BC5-EB434F9C4FE8_1_201_a.heic
0EC9F0EA-B7E2-43B2-AE75-28CD339BA433_1_201_a.heic
68950DDB-C46B-4568-9525-AFD5988F4F63_1_201_a.heic
51A2105A-ED25-4335-974A-405345843F1F_1_201_a.heic
78C0845C-9249-4792-ABD4-C79387A37FE2_1_201_a.heic
6EEC44E2-5F87-4BA9-B26C-44AF8A3225DE_1_201_a.heic
E82D471C-47B1-466F-B7F5-8C8E75D8ECA2_1_201_a.heic
C5316C71-9C70-45AD-AF1C-01445BAFD8E0_4_5005_c.jpeg